Þrír oddvitar í Norðausturkjördæmi vilja fjölga kjördæmum á Íslandi. Það eru oddvitar núverandi ríkisstjórnaflokka þau Óli Halldórsson, oddviti Vinstri grænna, Njáll Trausti Friðbertsson, oddviti Sjálfstæðisflokksins og Ingibjörg Ólöf Isaksen, oddviti Framsóknar. Oddvitar Samfylkingarinnar og Viðreisnar vilja hins vegar fækka kjördæmunum. Austurfrétt greinir frá þessu.
Samkvæmt Austurfrétt er raunverulegur möguleiki á því að enginn Austfirðingur verði á Alþingi næsta kjörtímabil, ef tekið er mið af núverandi framboðslistum stjórnmálaflokka í Norðausturkjördæmi og þeim skoðanakönnunum sem gerðar hafa verið í vor og sumar. Þetta yrði í fyrsta sinn í lýðveldissögunni sem slíkt gerist.
Langt deilumál
Um langan tíma hefur verið deilt um kjördæmaskipan. Sumir vilja gera Ísland að einu kjördæmi og jafna þannig atkvæðisvægi allra Íslendinga. En með þeirri kjördæmaskipan sem nú er við líði vega atkvæði kjósenda í Norðvesturkjördæmi mest og kjósenda í Norðausturkjördæmi næst mest.
Aðrir vilja hins vegar halda í sama horf eða fjölga kjördæmum. Þeir sem tala fyrir fjölgun kjördæma telja nauðsynlegt að hvert og eitt landsvæði eigi sína þingmenn og að þannig verði hagsmunum allra landsmanna betur gætt.
Árið 2012 var kosið um tillögur stjórnlagaráðs að breytingum á stjórnarskrá og kaus fólk þá meðal annars um spurninguna: „Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um að atkvæði kjósenda alls staðar að af landinu vegi jafnt?“ Niðurstöður kosninganna sýndu að 2/3 þeirra sem kusu í þjóðaratkvæðagreiðslunni kusu með því að jafna atkvæðavægi.
Frá því að niðurstöður úr atkvæðagreiðslunni um stjórnarskrána lágu fyrir hafa verið uppi langvarandi deilur um hvernig eigi að afgreiða það mál og stjórnmálaflokkarnir virðast hafa mjög skiptar skoðanir á þessu máli.
Austurfrétt leitaði svara hjá oddvitum Norðausturkjördæmis um hver stefna þeirra væri varðandi kjördæmaskipan landsins en þau höfðu eftirfarandi að segja um málið.
Óli Halldórsson: „Ég hef enga trú á að gera Ísland að einu kjördæmi. Ég hallast að því að skýrt umboð úr kjördæmum um land allt sé einn af hornsteinum lýðræðiskerfisins okkar. Ef gera ætti einhverjar breytingar á kjördæmaskipan þá teldi ég raunar farsælla að fjölga þeim frekar en fækka“.
Ingibjörg Ólöf Isaksen tekur undir þetta og segir að ef eitthvað þyrfti hugsanlega að fjölga kjördæmunum. Það sé mjög mikilvægt að ná fram vilja fólksins og að alþingismenn þurfi að fylgja eftir og vinna að hagsmunum umbjóðenda sinna.
Njáll Trausti Friðbertsson vill horfa til þess að fjölga kjördæmunum vegna þess hve stór þau eru nú þegar. Með því að fjölga kjördæmunum yrðu kjörnir fulltrúar nær kjósendum sínum og betur tengdir svæðinu.
Stjórnarandstöðuflokkarnir vilja fækka kjördæmum
Oddvitarnir Logi Einarsson, formaður Samfylkingarinnar, og Eiríkur Björn Björgvinsson, oddviti Viðreisnar vilja hins vegar leggja áherslu á jöfnun á vægi atkvæða.
Logi segir að tryggja þurfi það að þingið vinni sem best fyrir alla landsmenn og því þurfi kerfið að vera lýðræðislegt, bendir hann á þjóðaratkvæðagreiðsluna árið 2012 í þeim efnum. Hann segir að þótt margt sé áhugavert við að fjölga kjördæmum t.d. á Norður- og Austurlandi, sé hann ekki viss um að það yrði gæfuspor, enda eiga íbúar Norðausturkjördæmis margt sameiginlegt og hafa hagsmuni af því að sameina krafta sína á þingi. „Samfylkingin hefur það í stefnu sinni að laga misvægi atkvæða og landið verði eitt kjördæmi“, segir Logi.
Eiríkur Björn telur að full ástæða sé til þess að endurskoða kjördæmaskipan landsins og vill efla sveitarstjórnarstigið og koma meira valdi til íbúanna. Hann vill þó ekki gefa upp með hvaða hætti nákvæmlega kjördæmaskipan ætti að vera en vísar í að Viðreisn muni leggja lokahönd á stefnu sína í málinu á landsþingi flokksins í ágúst.
Einar Brynjólfsson, oddviti Pírata, vill ekkert hrófla við kjördæmaskipan landsins eins og er en telur þó vænlegast að gera Ísland að einu kjördæmi í framtíðinni þegar landsbyggðin er orðin sjálfbær í allri grunnþjónustu.
UMMÆLI